Hızla artan üniversite eğitimi, öğrencilerin üçte ikisinin üniversiteyi okumak için ödeme yapmak için borç almasına neden oluyor. Sonuç olarak, birçok lise mezunu ve ebeveynleri, üniversitenin buna değip değmediğini sorguluyor.
Cevap, seçtiğiniz alanda ne kadar kazanabileceğinize ve dereceniz için ne kadar borç almanız gerektiğine bağlıdır. Ancak hangi üniversite bölümlerinin en yüksek yada en düşük yatırım getirisini sunduğunu merak ediyorsanız, yanlış soruya odaklanmış olabilirsiniz. İstatistikler, üniversite diploması alanların, almayanlardan önemli ölçüde daha fazla kazandığını gösteriyor. Ancak, derecenizi kazanmak için ne okuduğunuz, onunla ne yapmayı seçtiğinizden daha az önemli olabilir.
İşte üniversitenizin ana dalının kariyer potansiyelinizi nasıl etkileyebileceği ya da etkileyemeyeceği daha yakından bir bakış.
Üniversite Bölümünüz Neden Önemli Olabilir?
2017 yılında yapılan özel bir şirket anketine göre, üniversiteye gitmekte olan küçük bir çoğunluğun (%51) eğitimleriyle ilgili en az bir kararı değiştireceğini ortaya koyuyor. Bunların çoğunluğu, ana dal seçiminden pişmanlık duyuyor. Bu nedenle, birçok kişinin üniversite seçiminin önemli olduğuna inandığı açıktır.
Ve bazen, üniversitede okumayı seçtiğiniz şeyin bir derece almanın yatırım getirisi üzerinde derin bir etkisi olabileceği fikrini destekleyecek kesinlikle çok sayıda kanıt var. İstatistikler, belirli ana dallara sahip olanlar arasında yaşam boyu kazanma potansiyelinde geniş bir eşitsizlik olduğunu göstermektedir.
2019 itibariyle en yüksek ve en düşük yatırım getirisine sahip ana dallardan bazıları şunlardır. Bu örneklerin tümünün yalnızca lisans dereceleri için olduğunu sakın unutmayın.
En Düşük Yatırım Getirisine Sahip Bölümler
YÖK Üniversite Maaş Raporuna göre, bunlar bir mezunun ömrü boyunca en düşük yatırım getirisine sahip daha yaygın ana dallardan sadece birkaçı.
1. Eğitim
Eğitim alanında kariyer yapan çok az kişi bunu yüksek kazançları göz önünde bulundurarak yapar. Bu nedenle, öğretmenlerin en düşük ücretli profesyonellerden bazıları olması şaşırtıcı olmamalıdır. Şaşırtıcı olabilecek şey, finansal tablonun çoğu hevesli öğretmen için ne kadar kasvetli göründüğüdür.
YÖK’e göre, bir ilkokul öğretmeni için ortalama yıllık maaş 46.800 TL. Üniversiteye nereye gittiğinize bağlı olarak, bir eğitim derecesi almanın yıllık maliyeti bundan daha yüksek olabilir. Üniversitelerden alınan istatistikler, dört yıllık özel bir üniversitede yıllık ortalama öğrenim, ücret, oda ve giderler toplamının 48.510 TL ile 54.200 TL arasında olduğunu göstermektedir.
Eğitimde bir lisans derecesinin maliyetini bir öğretmenin yaşam boyu kazanma potansiyeliyle karşılaştırdığınızda, resim pek hoş değil. Mezunların 22 ila 65 yaşları arasında çalıştığını varsayarsak, ömür boyu ortalama 3.042.000 TL kazanma potansiyeline sahip olacaklardır. Özel bir üniversitede dört yıllık bir derecenin ortalama maliyeti – toplam 194.040 TL ve net yıllık maaşları 48.510 TL’ye düşüyor.
Verilmiş, maaşınız 30 yıldan fazla artabilir. Ancak öğretmenlerin maaşlarındaki artışlar genellikle küçüktür ve genellikle yalnızca yüksek lisans veya doktora gibi ileri eğitim aldıktan sonra gelir. Bu nedenle, maaşınızdaki herhangi bir artışı ileri eğitimin maliyetine karşı tartmalısınız.
2. Sosyal Hizmet
Sosyal hizmet uzmanları, sosyal ve duygusal sorunları olan bireyleri veya aileleri değerlendiren ve tedavi eden programlarda istihdam edilmektedir. Bu pozisyonların neredeyse tamamı iyi ücretli değildir.
Ortalama yıllık sosyal hizmet uzmanı maaşı 7 yıl ve daha üzeri bir deneyime sahipse 64.200 TL’dir. Ancak bir sosyal hizmet derecesinin üniversite maliyeti, bu maaşı böldüğünüzde bir hayli aşağılara düşürür ve bir sosyal hizmet uzmanının ömrü boyunca çok az miktarlarda yatırım getirisi sağlar.
3. Yaban Hayatı Ekolojisi
Yaban hayatı biyologları, hayvanların çevreleriyle nasıl etkileşime girdiğini ve insanların hayvanları nasıl etkilediğini inceler. Bir bilim derecesi olmasına rağmen, tüm bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanları iyi ödeme klişesine uymaz.
4. Sanat Tarihçileri
Sanat diplomasına sahip bir mezun, iyi bir sanatçı olabilir veya sanat yönetmeni veya grafik tasarımcı gibi başka bir pozisyonu takip edebilir. Sanat derecesi sahiplerinin yıllık ortalama maaşı 42.000 TL civarındadır. Özel bir üniversitede dört yıllık bir derecenin maliyetini çıkardıktan sonra, bu sayı bir hayli aşağılara düşer ve bir sanat derecesinin ömür boyu yatırım getirisini karşılamaz.
5. Gazetecilik
Gazetecilik derecesine sahip bir mezun, muhabir, editör veya pazarlama alanında kariyer yapabilir. Gazetecilik derecesi sahipleri arasında ortalama yıllık maaşın 49.200 TL olduğunu tahmin ediyoruz. Derecenin maliyetini hesapladıktan sonra, bu sayı, bir yatırım getirisi için çok aşağı seviyelere düşmektedir.
En Yüksek Yatırım Getirisine Sahip Bölümler
Spektrumun diğer ucunda, rapora göre en yüksek yatırım geri dönüşlerinden bazılarına sahip olan bu ana dallar var.
1. Mühendislik
En yüksek hasılat yapan 25 lisans derecesinin neredeyse tamamı mühendislik kategorisine giriyor. Tüm lisans derecelerinin en yüksek hasılatı, dünya yüzeyinin altından petrol ve doğal gaz elde etmek için yöntemler tasarlamayı ve denetlemeyi içeren petrol mühendisliği içindir.
Bir petrol mühendisi için ortalama yıllık maaş 134.760 TL civarındadır. Bir lisans derecesinin maliyetini çıkardıktan sonra, bu sayı aşağılara düşse bile hala altı rakamı geçiyor. Bu pozisyon için ömür boyu yatırım getirisi milyon TL’lerle ölçülmektedir ve bir mühendislik derecesi için iyi bir getiri yatırımına sahiptir.
2. Matematik
İkinci en yüksek hasılat yapan lisans derecesi aktüer matematiktir. Bir aktüer, sigorta ve finans gibi sektörlerdeki riski değerlendirmek için istatistiksel analiz gibi matematiksel kavramları uygular.
Bir aktüer için başlangıç maaşı 97.200 TL civarındadır. Ancak, 10 veya daha fazla yıllık deneyim olarak tanımladığı kariyerin ortasında bu sayı 200.000 TL ve üzerine kadar çıkıyor. Tüm kariyer seviyelerindeki aktüerler için ortalama yıllık maaş 97.200 TL’dir. Dört yıllık bir derece için basit bir muhasebe, bu sayıyı azda olsa aşağılara düşürebilir ancak aktüer matematik ömür boyu 5 milyon TL’nin üzerinde bir yatırım getirisi sağlar.
3. Bilgisayar Bilimi
En sıcak ve en yüksek ücretli derecelerden biri olan bilgisayar bilimi, sayısız pozisyona yol açabilir. Yazılım geliştiricileri ve mühendisleri, işletmeler ve kuruluşlar için programlama sistemleri veya bilgisayarla ilgili faaliyetleri koordine ederek önemli bir gelir elde edebilir.
Bilgisayar bilimi diplomasına sahip bir mezun, yıllık ortalama 150.000 TL maaş almayı bekleyebilir. Bu derecenin maliyetini hesapladıktan sonra, bu sayı ömür boyu 3-4 milyon TL’lik yatırım getirisine sahiptir.
4. İşletme
İşletme bölümleri muhasebe, pazarlama ve finans gibi dersler alarak onlara çok çeşitli kariyer seçenekleri sunar. İş dünyasındaki başarının zirvesi, yıllık ortalama 159.108 TL maaşı olan CEO statüsüdür.
Bir çok istatistik işletme bölümü ve kapsadığı iş alanlarını en çok kazandıran ana dallar arasında listeler ve bir BT iş analisti için ortalama yıllık maaşın 68.335 TL olduğunu bildirir. Ve kariyerinin ortasında maaşı altı rakamın üzerine çıkan başka bir bölüm.
5. Ekonomi
Ekonomi bölümleri, işletme ve finansta gerçek dünya uygulamalarına sahip olan eleştirel düşünme, analiz ve matematik gibi becerileri öğrenir. Ekonomi derecesi sahiplerinin yıllık ortalama maaşının 65.000 TL olduğunu bildiriyor, ancak kariyer ortası tahminleri altı rakamın üzerinde 126.900 TL civarındadır. Ekonomi ana dalları için bazı kariyer seçenekleri, 155.000 TL veya daha yüksek ücret öder.
Eğitim yatırımını hesaba kattıktan sonra, maaş skalasının alt ucundaki bir ekonomi uzmanı, ömür boyu en az 921.724 TL’lik bir yatırım getirisi için yıllık net 60.487 TL maaş bekleyebilir.
Üniversite Bölümünüz Neden Önemli Olmayabilir?
Yukarıdaki rakamlara bakıldığında, ana dal seçiminizin genel kariyer başarınızı kesinlikle etkilediği görülüyor. Ancak bu, belirli ana dalların her zaman doğrudan belirli kariyerlere yol açtığını varsayar, ki durum böyle değildir.
Hemşirelik gibi belirli meslek öncesi ana dalların yanı sıra, üniversite dereceleri mutlaka bir kariyere giden doğrudan bir yol değildir. Aslında, yapılan araştırmalar ve analizler, üniversite mezunlarının sadece %27’sinin ana dallarıyla aynı alanda çalıştığını buldu.
Ve kariyer yörüngenizi ve ömür boyu kazanma potansiyelinizi etkileyen ana dalınızın ötesinde birçok faktör var. İşte büyük olanlardan bazıları.
1. İş Piyasası Sürekli Değişiyor
Dünya Ekonomik Forumu’na göre, bugün ilkokula başlayan çocukların %65’i henüz var olmayan işlerde istihdam edilecek. Ekonomimiz, teknolojik değişimlere yanıt olarak o kadar hızlı hareket ediyor ki, günümüzün üniversite öğrencileri bile kendilerini asla hayal etmedikleri işlerde istihdam edebiliyorlar.
Örneğin, her zaman hayatımı kazanmak için yazmaya odaklanmış olsam da, bu yaşamı Web için makaleler yazarak yapacağımı hiç düşünmemiştim. Bugün bildiğimiz şekliyle Web, 1990’larda üniversite öğrencisiyken emekleme dönemindeydi ve blog yazmak duyulmamış bir şeydi.
Günümüzün hızla değişen dünyasında, üniversitede okuduklarınıza dayanarak kendinizi bir kariyer yörüngesine kilitlemek pek mantıklı değil. Günümüzün rağbet gören işlerine göre bir ana dal seçmek risklidir. Otomasyon gibi teknolojik yenilikler sayesinde bu işler gelecekte var olmayabilir bile.
2. Modern İşler Bir Karma Beceri Gerektirir
Gelişmekte olan alanlardaki işler disiplinler arası olma eğilimindedir. Günümüzün kariyerleri çok sayıda beceri gerektirir. Kendinizi bir çalışma alanında görevlendirirseniz, işverenlerin gerçekten aradığı becerileri geliştiremeyebilirsiniz. Bunlar, uyarlanabilirlik, esneklik ve etkili iletişim gibi yumuşak becerileri içerir.
Örneğin, mesleki ve kariyer odaklı programları tamamlayan öğrencilerin daha iyi kısa vadeli istihdam sonuçlarına sahip olabileceğini, ancak sektörlerindeki değişikliklere ayak uydurmak için gerekli becerilerden yoksun olduklarını tespit eden 2017 yılında yapılmış bir araştırma bulunmakta. Harvard’da eğitim ve ekonomi doçenti tarafından yapılan ikinci bir 2017 araştırması, en büyük ücret ve istihdam artışının hem yumuşak beceriler hem de eleştirel düşünme becerileri gerektiren işlerde olduğunu buldu.
Bir çok uzman, günümüz işlerinin tek bir ana daldan öğrenemeyeceğiniz becerilerin bir karışımını gerektirdiğini iddia ediyor. Uzmanlar, geniş bir eğitimin sürekli değişen bir iş piyasasına hazırlanmanın en iyi yolu olduğunu savunuyor.
Örneğin, iyi niyetli ebeveynler ve danışmanlar, onları karlı teknoloji alanında bir kariyere hazırlayacağını umarak öğrencileri bilim, matematik, mühendislik gibi ana dallarına yönlendirebilir. Ancak 2015 yılında yapılan bir LinkedIn araştırması, teknoloji şirketlerinin bilgisayar bilimi ve mühendislik derecelerine sahip olanlardan daha yüksek oranlarda liberal sanat mezunlarını işe aldığını buldu. Bunun nedeni, teknoloji şirketlerinin yalnızca yazılım geliştiricilere değil, aynı zamanda teknolojiyi herkes için insanlaştırabilenlere de ihtiyacı olmasıdır.
Ana dalınız ne olursa olsun, diğer alanlarda beceriler kazanmak kariyer beklentilerinizi artırabilir. İş eğilimlerini analiz eden bir şirket tarafından yapılan bir araştırma, liberal sanat mezunlarının veri analizi veya bilgisayar programlama gibi belirli teknik becerilerde yetkin hale geldiklerinde, mezun olduktan sonra iş bulma şanslarının neredeyse iki katına çıktığını buldu.
3. İşverenler Ne Okuduğunuzu Önemsemezler
Özel bir Eğitim ve İş Gücü Merkezi, 2022 yılına kadar tüm işlerin %65’inin lise ötesinde bir tür eğitim gerektireceğini tahmin ediyor. Bununla birlikte, çoğu işveren bir derece kazanmak için ne okuduğunuzu umursamıyor. 2014 yılında yapılan bir anket, işverenlerin %28’inin bir öğrencinin üniversite bölümünü “çok önemli” olarak değerlendirmelerine rağmen, kabaca eşit bir miktarın (%22) “çok önemli değil” olarak derecelendirdiğini buldu.
Pek çok öğrencinin ana dallarını düşündükleri için fark etmediği şey, iş piyasasında ne kadar esnekliğin olduğudur. Örneğin, bazıları İngilizce bölümlerinin önemli kariyer beklentilerine sahip olmadığına inanırken, İngilizce bölümleri için öğretmenlik veya yazmanın ötesinde birçok kariyer yolu vardır. Etkili iletişim becerileri, diğer bakış açılarını dinleme ve anlama ve bakış açınızı başkalarına açıklama yeteneği gibi birçok endüstri için faydalıdır. Örneğin, İngilizce mezunlarının CEO olması duyulmamış bir şey değil.
Birçok kariyer yolu için, ana seçiminiz, iş seçiminizden çok daha az önemlidir. İkisi de ilgili bir alanda çalışmayan, siyaset bilimi derecesine sahip iki üniversite mezunu tanıyorum. Bunun yerine, biri kazançlı teknoloji endüstrisinde, diğeri ise daha da kazançlı kişisel finans alanında çalışıyor. Her iki durumda da, bir üniversite diploması onları kapıdan içeri aldı, ancak işverenleri ne okumayı seçtiklerini umursamadı.
Bununla birlikte, işverenlerin umursadığı bir şey deneyimdir. Yapılan anketlere göre, işverenler en çok iş adaylarının bu alandaki bilgilerine ve bu alandaki uygulamalı becerilerine önem veriyor. Bu, mezunların iş arama zamanı geldiğinde staj ve diğer uygulamalı öğrenme deneyimlerini büyük bir fayda sağlar.
4. Yüksek Kazançlı Branşlara İlişkin İstatistikler, Kariyer Farklarını Hesaplamaz
Uzmanlara göre, çoğu ebeveyn ve öğrenci, hangi dalların en çok kazandığı hakkında bir fikre sahiptir, ancak ana dallar arasındaki büyük farklılıkları anlamıyorlar.
Örneğin, en çok kazanan İngilizce bölümleri, yaşamları boyunca kimya mühendislerinin son çeyreğinden daha fazlasını kazanır. Ayrıca, daha kazançlı bölümlerden biri olan işletme bölümleriyle karşılaştırıldığında daha düşük gelirli İngilizce bölümleri bile oldukça iyidir.
Bölümlere göre kazançların kapsamlı bir araştırması projesinde, farklı ana dallar arasındaki kazanç potansiyeli farkının inandığımız kadar büyük olmadığını belirterek benzer sonuçlar buldu. Aslında, düşük kazançlı bir ana dal olarak derecelendirilen bir felsefe derecesi ile mezun olanların, kariyerleri boyunca bilgisayar bilimi ana dallarından daha fazla kazandıklarını bildirmektedir.
Projede, aynı ana daldaki bireylerin çok çeşitli kariyer seçtikleri ve bununla birlikte eşit derecede çeşitli kazanç potansiyellerinin geldiği sonucuna varılmıştır. Bu, genel gözlemler yapabilmenize rağmen, belirli ana dalları belirli kazanç sonuçlarıyla ilişkilendirmeyi zorlaştırır.
Son Sözlerimiz
Üniversiteye ödeme yapmak için ciddi bir borç almayı düşünen herkesin bu yatırımın getirisini sorgulaması doğaldır. Ancak başarılı bir kariyer inşa etmenin yalnızca sayılarla ilgili olmadığını unutmayın.
Bazen kariyer yollarımızı seçeriz çünkü hayatımızı anlamlı ve amaçlı hissettirirler. Bununla birlikte, dünyadaki tüm anlam ve amaç, yönetemeyeceğiniz sakatlayıcı bir borç yükünü telafi etmeyecektir. Genel kişisel tatmin ile kazanma potansiyeli arasında doğru dengeyi kurmak önemlidir.
Genel olarak, bazı ana dallar, en azından kağıt üzerinde, diğerlerinden daha yüksek bir yüksek getiriye sahip olma eğilimindedir. Ancak rakamlar her zaman hikayenin tamamını anlatmaz. Birkaç meslek öncesi derece dışında, üniversitede okumayı seçtiğiniz şeyin kariyer seçenekleriniz üzerinde inandığımız kadar büyük bir etkisi olmayabilir. Sonunda, en önemli olan, ana dal seçiminiz değil, onunla ne yapmayı seçtiğiniz olabilir.
Ben kuş salıncağı paketleme işi istiyorum