Borç, bugün Türkiye’de hayatın yaygın bir gerçeğidir. Özel bir araştırma firmasının 2015 raporuna göre, her on kişisden yaklaşık sekizinin borcu var. Rapor ayrıca bir çok kişinin borçları konusunda çelişkili hissettiklerini de ortaya çıkardı. Ankete katılanların yaklaşık %70’i borçlanmamayı tercih ettiklerini, ancak bunu bir zorunluluk olarak gördüklerini söyledi ve benzer oradan ki katılımcılar, kredilerin ve kredi kartlarının onlara hayatta daha fazla fırsat verdiğini düşünüyor.
Bu çelişkili duygular, borcun hem iyi hem de kötü olabileceği gerçeğini yansıtır. İyi borç, üniversiteye gitmek, ev satın almak veya iş kurmak gibi uzun vadede mali durumunuzu iyileştirecek şeyler yapmanıza yardımcı olan yararlı bir finansal araçtır. Aksine, kredi kartı borcu gibi kötü borç, gelirinizi artırmak için hiçbir şey yapmadan sizi sadece faiz ödemeleri ile aşağı çeker. Bu da sizi ayı çıkarmak için borçlanmaya daha bağımlı hale getirir ve sizi sonsuz bir borç döngüsüne hapseder.
Bir borç tuzağına sıkışmak paranızı bağlar, böylece onunla yapmak istediğiniz her şeyi yapamazsınız. Ancak, etkileri sadece finansal olmaktan çok daha fazlasıdır. Zamanla, sürekli borç baskısı işinize, sağlığınıza ve ilişkilerinize de zarar verebilir. Kendinizi borçtan kurtarmak, hayatınızı hemen hemen her şekilde daha iyi hale getirebilir.
Finansal Faydalar
1. Daha Fazla Serbest Gelir
Çok fazla borç taşıdığınızda, bu borcun ödemeleri gelirinizin büyük bir kısmını bağlar. Örneğin, %4,5 faizle 200.000 TL’lik 30 yıllık bir ipoteğe sahip olduğunuzu varsayalım. Bu ipotek ödemeleri, her ay gelirinizin 1.013 TL’sini tüketecek ve bunun neredeyse yarısı, evde gerçek öz sermaye oluşturmaya değil, faize gidecek.
Bu borcu erken ödemenin bir yolunu bulursanız, birdenbire her ay 1000 liradan fazla ek gelir elde edersiniz. Bu, sizin için önemli olan her şeye harcayabileceğiniz her yıl 12.000 TL’den fazla. Her zaman hayalini kurduğunuz o mutfak tadilatıyla kendinizi şımartabilir, en sevdiğiniz hobiye daha fazla para ayırabilir veya her yıl muhteşem bir tatile çıkabilirsiniz.
2. Erken Emeklilik
Borcunuzu ödeyerek biriktirdiğiniz fazladan parayla yapacağınız başka bir şey de onu yatırıma yatırmaktır. Bireysel emeklilik planınız için fazladan prim yatırarak erkenden emekli olabilirsiniz. Veya bireysel emeklilik planınız sizin için yeterliyse, parayı diğer yatırımlara yatırmak, finansal bağımsızlığa ulaşmanıza ve çalışmayı daha da erken bırakmanıza yardımcı olabilir.
3. Daha Az Risk
Borç içinde olmanın en kötü yanlarından biri, hayatınıza getirdiği risktir. Zaten borç içindeyseniz ve ihtiyacınız olduğunda hemen çekebileceğiniz acil bir birikiminiz yoksa, her zaman felaketten yalnızca bir mali darbe uzaktasınız demektir. Bir iş kaybı veya büyük bir tıbbi kriz, borcunuzdaki ödemeleri karşılayamamanıza neden olabilir ve bu da şunlara neden olabilir:
- Tahsilat için avukatlardan sürekli aramalar
- Ödemelerinizi yapamadığınız için dava açılması ve muhtemelen maaşınıza haciz uygulanması
- Varsa arabanıza haciz uygulanması
- Borcunuzu ödeyemediğiniz için haciz veya tahliye nedeniyle evinizi kaybetmek
- İflas
Borçsuz olmak bu riskleri ortadan kaldırır. Ekonomik ve kişisel yaşamınızı mahvedecek tek bir talihsiz olay için endişelenmenize gerek kalmaması için bütçenize nefes almanızı sağlar.
4. Daha İyi Bir Kredi Puanı
Çok fazla borç taşımak, kredi notunuzu gerçekten düşürür. Kredi kartlarınız ve kredileriniz limite ne kadar yakınsa, puanınız o kadar düşük olacaktır. Kötü bir kredi puanı ileride krediye ihtiyacınız olduğunda yüksek faiz oranlarını karşınıza çıkaracaktır. Buda size yılda binlerce liraya mal olabilir.
Bu durumun tam tersi ise, borcunuzu ödediğinizde kredi puanınızın artmasıdır. Bu da çok çeşitli potansiyel faydalar sağlayabilir:
- Gelecekteki herhangi bir kredide daha iyi faiz oranları
- Daha düşük sigorta primleri
- Cep telefonu hizmetinde daha iyi fırsatlar
- İşverenler, potansiyel bir çalışanın güvenilir olup olmadığını görmek için genellikle kredi puanlarını kontrol ettiğinden, hayalinizdeki işe girme şansı daha yüksektir.
5. Daha İyi İş Beklentileri
Borçlu olmak sizi işte de engelleyebilir. Parayla ilgili endişeler sizi geceleri ayakta tutabilir ve bu da ertesi gün işte çok daha az üretken olmanızı sağlar.
Borç tahsildarlarıyla uğraşmanız gereken noktaya ulaştıysanız, sorun daha da kötüdür. Sizi ofiste arayarak işinizi yarıda kesecek ve üretkenliğinizi bozacaklardır. Borç tahsildarları, sizi bulmak için doğrudan işvereninizle iletişime geçebilirler bu, patronunuzla ilişkinizi zorlayabilecek utanç verici bir durumdur.
Aksine, borcunuzu ödemek işinizi daha tatmin edici hale getirir. Borç ödemelerine harcamak yerine, kazandığınız parayı elinizde tuttuğunuzda daha çok çalışmak için çok daha motive hissedersiniz. Ve eğer o kredi kartı faturalarını ödemek için paraya ihtiyaç duyduğun için nefret ettiğin bir işte sıkışıp kaldıysan, borcunu ödemek, seni daha ödüllendirici yeni bir iş aramak için özgür kılar.
Zihinsel Faydalar
6. Daha Az Stres
Borçla yaşamak önemli bir stres kaynağıdır. Tüm faturaları nasıl ödeyeceğiniz ve işinizi kaybederseniz ne olabileceği konusunda sürekli endişeleniyorsunuz. En küçük zevkler için bile harcama yapma konusunda suçlu hissederken, borcu ödemek için çalışmak zorunda olmanın sürekli baskısı sizi eziyor.
Özel bir Üniversitesi’nin 2013 yılında yapılan araştırmasında, yüksek borç seviyelerine sahip genç yetişkinlerin (24 ila 32 yaşları arasında) ortalamadan yaklaşık %12 daha yüksek genel stres seviyeleri bildirdiklerini ortaya koydu. Diğer çalışmalar daha da güçlü etkiler buldu. Örneğin, geri ödeme planının ötesinde ki borçlanmaların stresinin, işini kaybetmekten, boşanmaktan veya evsiz kalmakta daha stresli olduğu ortaya çıktı.
Borçtan kurtulmak, göğsünüzden büyük bir ağırlığı kaldırmak gibidir. Sürekli bir hamster çarkında koşuyormuşsunuz hissinden kurtulmanızı sağlar. Daha rahat uyuyabilirsiniz. Ve düşünceleriniz artık sürekli para konusunda endişelenme modeline kilitlenmediğinden, işinize, ailenize, arkadaşlarınıza ve zevk aldığınız eğlencelere daha fazla enerji ayırabilirsiniz.
7. Daha İyi Ruh Sağlığı
Borçla bağlantılı tek zihinsel sorun stres değildir. Araştırmalar, çok borcu olan kişilerin depresyon belirtilerini bildirme olasılığının ortalamadan %13 daha fazla olduğunu buldu. 2014 yılında yayınlanan bir araştırma raporunda, 50 yaşın üzerindeki yetişkinler için benzer bir etki buldu. Bu grupta, “teminatsız borç” (yani, ev veya araba gibi varlıklarla desteklenmeyen borç) depresif belirtilerle güçlü bir bağlantıydı ve borç miktarı ne kadar yüksekse, bu belirtiler muhtemelen daha kötü olacaktı.
En uç noktada, borç intihar eğilimlerine bile yol açabilir. 2012 yılında yapılan araştırmalarda, öğrenci kredisi borcuyla mücadele eden insanların genellikle intihar düşünceleriyle mücadele ettiğini ve bir kaçının borçlarından dolayı kendi canına kıydığını bildiriyor.
Bunun şanslı diğer tarafı, borçsuz olmanın zihinsel sağlığınızı iyileştirmesidir. Anksiyete veya depresyondan muzdarip olma olasılığınız daha düşüktür ve bir bütün olarak hayatınızdan daha çok mutlu olursunuz. 2014 yılında yapılan bir araştırma, düşük borç seviyelerinin, insanların genel mutluluk seviyelerinde neredeyse yüksek gelir kadar büyük bir rol oynadığını buldu. Bir arabanız veya bir evin özgür ve net olduğunu ve kimsenin onu sizden alamayacağını bilmek harika bir duygu.
8. Daha Yüksek Benlik Saygısı
Borç içinde olmak özgüveninizi yok edebilir. Özel bir finans kuruluşunun görüştüğü psikologlar ve borç uzmanları, borcu olan kişilerin genellikle dışarıdan mükemmel görünen bir hayat “güzel bir ev, yeni arabalar, güzel kıyafetler” yaratma yolundan çıktıklarını söylüyor çünkü kimsenin gerçek mali durumlarını bilmelerini istemiyorlar. Elbette, tüm bunlar paraya mal oluyor, bu da maddi durumlarını daha da kötüleştiriyor ve utanç duygularını artırıyor.
Aksine, borcunuzu ödemek sihir gibi özgüveninizi artırabilir. Bir bankanın yayınladığı makalede, bir kadın 120.000 TL’lik borcunu ödedikten sonra ilk kez yeni bir araba almaya gitme hikayesini anlatıyor. Araba satıcısı kredi kontrolünü gerçekleştirdiğinde, kadının ilk tepkisi panikti. Kredi kontrolü olumlu sonuçlandığında ise panik yerini mutluluğa bıraktı. Bu heyecan, insanları borçtan kaçışlarının öykülerini paylaşmaya istekli kılar, çünkü borçları hala varken saklamak için endişelenirler.
9. Daha İyi Bilişsel İşlev
Borç sadece duygusal bir sorun değildir. Aslında bilişsel işlevinizi düşünme ve muhakeme yeteneğinizi bozabilir. Yayınlanan 2017 tarihli bir çalışmada, hem gerçek hayatta hem de laboratuvar koşullarında yoksulluk yaşamanın insanların dikkat süresini, çalışma belleğini ve öz kontrolü bozduğunu gösteren çok sayıda bulguya rastlanıyor.
Bu kendi kendine beslenen bir sorundur. Zayıf bilişsel işlev, finansal kararlar vermede sizi daha da kötüleştirebilir ve bu da borç sorunlarınızı daha da kötüleştirebilir. Çalışmanın yayınlanan makalesinde, finansal olarak stresli insanların gelecekte çok daha büyük kazançlar yerine küçük kazançları seçme olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösterdi. Ayrıca riskleri değerlendirmede daha az ustaydılar. Uzun vadeli kazançlara yol açabilecek riskleri almaya daha az istekliydi, ancak uzun vadeli kayıplara yol açabilecek riskleri almaya daha istekliydiler.
Neyse ki, araştırmalar aynı zamanda borcun ödenmesinin bu sorunları tersine çevirdiğini de gösteriyor. Singapur Ulusal Üniversitesi’nde 2017 yılında yapılan bir araştırma, yüksek borcu olan ailelere, ödemeleri için birkaç aylık gelire eşdeğer büyük bir miktar para sundu. Katılımcılar borçlarını azalttıkça bilişsel işlevlerinin önemli ölçüde arttığını buldu. Ayrıca daha az kaygılı hissettiler ve daha iyi karar vericiler oldular.
Fiziksel Faydalar
10. Daha Az Hastalık
Borçlu olmanın getirdiği stres vücudunuza olduğu kadar zihninize de zarar verebilir. Borçla anksiyete ve depresyon arasında bağlantı kuran aynı Üniversite çalışması, daha yüksek borç seviyelerine sahip kişilerin genel olarak daha kötü fiziksel sağlık bildirdiklerini ortaya koydu.
Borç sağlığınıza çeşitli şekillerde zarar verebilir. Üniversitenin makalesinde röportaj yapılan uzman psikologlara göre stres, kalp hastalığı, alerji, mide-bağırsak sorunları ve diyabet için tetikleyici olabilir. Bir sağlık kuruluşu tarafından 2008 yılında yapılan bir anket bunu ortaya koyuyor ve yüksek düzeyde borçla ilgili strese sahip kişilerin ülser ve diğer sindirim sorunlarından muzdarip olma olasılığının düşük borç stresi olan insanlara göre üç kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Ayrıca aritmi ve kalp krizi gibi kalp problemlerine sahip olma olasılıkları iki kat daha fazladır.
Kronik stres, bağışıklık sisteminizi de baskılayarak sizi soğuk algınlığı gibi bulaşıcı hastalıklar için daha fazla risk altına sokabilir. Bunun da ötesinde, para endişeleri sizi geceleri uyanık tutabilir ve hastalıkla savaşma yeteneğinize daha fazla zarar verebilir. AP çalışması, yüksek borç stresi olan kişilerin uykusuzluktan veya diğer uyku bozukluklarından muzdarip olma olasılığının iki katından fazla olduğunu buldu.
Borcunuzu ödediğinizde, hem fiziksel hem de zihinsel olarak anında daha iyi hissedebilirsiniz. Bu zorlayıcı baş ağrıları ve karın ağrıları hafifleyecektir. Daha iyi uyku ve daha iyi bağışıklık ile, ofiste dolaşan o kötü virüsten kaçma olasılığınız daha yüksek.
11. Düşük Kan Basıncı
Çok fazla borca sahip olmak aslında tansiyonunuzu yükseltebilir. Üniversitenin çalışmasında, yüksek borcu olan insanlar ortalamaya kıyasla diyastolik kan basıncında %1.3 artış gösterdi. Kulağa pek hoş gelmeyebilir, ancak sağlığınızda gerçek bir fark yaratmak için yeterlidir. Kan basıncında sadece iki puanlık bir artış, hipertansiyon (tehlikeli derecede yüksek tansiyon) riskinizi %17 ve inme riskinizi %15 artırır.
Bu, borcunuzu ödemenin sizi daha iyi hissetmekten daha fazlasını yapabileceği anlamına gelir; aslında hayatınızı kurtarabilir. Uluslararası bir bankanın borcun ölüm oranlarını nasıl etkilediğine dair 2016 tarihli raporu, insanların kredi notu arttıkça ölüm risklerinin de arttığını ortaya koydu. Kredi riskinde 100 puanlık bir artış genel ölüm riskini %4,38 oranında azaltmıştır.
12. Daha Az Ağrı
Bazı araştırmalar, borcun fiziksel acıya bile neden olabileceğini öne sürüyor. 2008 AP araştırması, yüksek düzeyde borç stresi olan tüm insanların %44’ünün, daha düşük borç stresi olanların sadece %15’ine kıyasla migrenden muzdarip olduğunu ortaya koydu. Ayrıca sırt ağrısı ve genel kas gerginliğinden muzdarip olma olasılıkları daha yüksekti. 2016’da Psikoloji dergisinde yayınlanan bir başka çalışma, yüksek düzeyde “ekonomik güvensizlik” yaşayan kişilerin reçetesiz ağrı kesiciler satın alma olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.
Bilim adamları, finansal güvensizlik hakkında düşünmenin bile insanların ağrı düzeylerini artırabileceğini buldu. Hayatlarında mali açıdan dengesiz bir dönemi düşünmek zorunda kalan denekler, mali açıdan güvenli bir dönem düşünenlere göre neredeyse iki kat daha fazla fiziksel acı bildirdiler. Ve ne kadar az borcunuz olursa, bunu düşünmek için o kadar az zaman harcamanız gerektiğinden, borcu ödemenin bu ağrıları ve acıları hafifletmeye yardımcı olacağı mantıklıdır.
13. Daha İyi Önleyici Bakım
Borcun neden olduğu sağlık sorunlarının çoğu bir şekilde stresle ilgilidir. Bununla birlikte, borçla ilgili bir sorun var, bu sadece para ve anlam meselesi: doktorunuzu yeterince sık görememek.
2013 yılında yapılan bir araştırma, yüksek düzeyde kredi kartı borcu veya kredi borcu olan kişilerin düzenli olarak bir doktor veya diş hekimine gitme olasılıklarının daha düşük olduğunu buldu. Bu insanlar hasta olduklarında bile faturaları karşılayamadıkları için sık sık doktor ziyaretlerini atladılar. (Öte yandan, ev ve araba kredisi gibi “iyi borcu” olan kişilerin doktor ziyaretlerinden kaçınma olasılığı daha düşüktü.)
Borcunuzu ödemenin son bir yolu da sağlığınızı iyileştirebilir: İhtiyacınız olduğunda her zaman bir doktora görünmeyi göze alabilirsiniz.
İlişki Faydaları
14. Daha İyi İlişkiler
Borç içinde olmak, anksiyete ve depresyon, korku ve öfke gibi birçok olumsuz duyguyu harekete geçirir. Bu duygular, işte ve evde başkalarıyla olan ilişkilerinize yayılma eğilimindedir. Faturaları nasıl ödeyeceğiniz konusunda endişelendiğinizde, eşinize kızma veya işyerindeki meslektaşlarınıza karşı kısa süreli öfkelenme olasılığınız daha yüksektir. Size yeterince ödeme yapmadığı için patronunuza kızarsınız ve arkadaşlarınız size tatillerini anlattığında, kendinize yetecek paranız olmadığı için kızarsınız.
Borçtan kurtulmak sizi daha mutlu bir insan yapar ve bu da ilişkilerinizi daha iyi hale getirir. Eşinize, çocuklarınıza, arkadaşlarınıza ve iş arkadaşlarınıza karşı daha sabırlı olacaksınız. Borç stresi nedeniyle her zaman kötü bir ruh hali içinde olmadığınızda tanıştığınız yeni insanlar bile sizi daha çok sevecek.
15. Daha Güçlü Bir Evlilik
Borç dahil olmak üzere para sorunları, her zaman bir evliliği zorlar. Her iki taraf da borcu bir sorun olarak görse ve onu ortadan kaldırmak için çalışsa bile, yarattığı stres onların birbirlerine karşı daha sinirli olmalarını sağlar. Aynı zamanda onları fiziksel olarak da etkileyebilir ve cinsel yaşamlarındaki enerjiyi tüketebilir.
Bununla birlikte, eşlerden biri borcu ödemek için çok çalışırken, diğeri pervasızca harcama yapmaya devam ettiğinde, bu, bir evlilikteki en büyük gerilim kaynaklarından biri olan parayla ilgili kavgalara yol açacak bir durumdur. Analistler, para problemli tartışmaların temel uyumsuzluğun, aldatmaların ve boşanmaların en yaygın nedeni olduğunu söylüyor.
İyi haber şu ki, bu sorunları birlikte çözerseniz, sonunda evliliğiniz daha da güçlenebilir. Borcunuzu ödeme süreci sizi daha iyi iletişim kurmaya zorlayacak ve birlikte bir krizden kurtulma deneyimi aranızda daha güçlü bir bağ oluşturacaktır.
16. Daha İyi Bir Ebeveyn Olmak
Borcun ödenmesi sizi birkaç farklı şekilde daha iyi bir ebeveyn yapabilir. Her şeyden önce, çocuklarınıza daha iyi bakmak için koyabileceğiniz geliri serbest bırakacaktır. Oğlunuzun diş tellerine ihtiyacı varsa veya kızınız spor yapmak istiyorsa, paranın nereden geleceği konusunda paniğe kapılmayacaksınız. Ayrıca, çocuklarınızın geleceği için para biriktirmeyi de karşılayabilirsiniz örneğin, üniversite eğitimleri için yatırım yaparak.
Borçsuz olmak duygusal durumunuzu da iyileştirecektir. Borç stresinden kurtulmak, etrafta olmanızı daha keyifli hale getirecek ve size oyun oynamaya veya ev ödevlerine yardımcı olmaya adamak için daha fazla enerji verecektir. Borç ödemek eşinizle olan ilişkinizi güçlendirdiğinden, çocuklarınız için daha iyi bir ev ortamı yaratacaktır.
Son olarak, borcunuzu ödeme süreci, çocuklarınıza parayı öğretme konusunda sizi daha iyi hale getirecektir. Çocuklarınıza kendi hayatlarında borçtan nasıl kaçınacaklarını öğreterek, hatalarınızdan ders almalarına yardımcı olabilirsiniz.
Çocuklara Para Harcamayı ve Tasarrufu Öğretmek İçin Kullanacağınız 5 İpucu
17. Başkalarına Yardım Edebilme
Borçtan kurtulmanın bir büyük yararı daha vardır: İhtiyaç duyduklarında başkalarına yardım etmenizi mümkün kılar. Örneğin, zor bir dönemi atlatmak için ihtiyaç duyan arkadaşlarınıza veya aile üyelerine borç verebilirsiniz. Borçla boğuşuyorlarsa, onlara kendi deneyimlerinizden yararlanarak nasıl çıkacaklarını anlamalarına yardımcı olabilirsiniz. Başarı öykünüzü paylaşmak başkalarına ilham verebilir ve onlara kendi mali sorunlarını halletmek için ihtiyaç duydukları desteği verebilir.
Borçsuz olmak, tanıdığınız insanlara yardım etmenin yanı sıra hayır kurumlarına para vermenize de olanak tanır. Ekonomistler, başkalarına yardım etmek için para harcamanın onunla yapabileceğiniz en ödüllendirici şeylerden biri olduğunu keşfettiler. Paranızın dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeye yardımcı olduğunu bilmek harika bir duygu.
