Bu günlerde, kripto para birimi yatırımları, yatırım alanındaki en sıcak konulardan biridir. Yatırımcılar Bitcoin, Ethereum ve Dogecoin gibi dijital para birimlerini Coinbase gibi kripto para borsaları aracılığıyla satın alırlar ve daha sonra kar elde etmek için satmayı umarlar.
Kripto para birimi veya “kripto” yasal ancak riskli bir yatırım fırsatıdır. Oldukça spekülatif bir yatırımdır, bu nedenle çok hızlı bir şekilde çok para kazanabilir veya kaybedebilirsiniz. Ancak aynı zamanda daha büyük bir risk de taşır: kripto para dolandırıcılığı.
Bilgisayar korsanları, kripto hesaplarınızı hacklemekten tamamen sahte paralar yaratmaya kadar her türlü hileyi kullanarak paranıza el koyarlar. Kripto para popülerliği arttıkça, kripto dolandırıcılığı da artıyor. Yapılan uluslararası araştırmalara göre sadece Amerika’da Ekim 2020 ile Mayıs 2021 tarihleri arasında kripto para yatırım dolandırıcılığı 80 mil yon doları aşmış durumda.
Kripto Para Dolandırıcılığı Türleri
Kripto, dolandırıcılık için verimli bir alandır çünkü hem çok çekici hem de kafa karıştırıcıdır. Bitcoin fiyatları yükseliyor ve Elon Musk ve Paris Hilton gibi ünlülerin yatırımları, yeni “altcoinler” konusunda tonlarca dedikodu yaratıyor. Ancak aynı zamanda, çoğu kişi kripto para biriminin ne olduğunu veya nasıl çalıştığını gerçekten anlamıyor.
Yapılan araştırmalara göre bu, dolandırıcılar için mükemmel bir kombinasyon. Kripto yatırımlarına çok ilgi var, ancak nasıl çalıştıklarına dair çok az anlayış var. Dolandırıcıların iddiaları inandırıcı geliyor çünkü yatırımcılar neyin gerçekçi neyin olmadığını bilmiyor.
Yatırımcıları tuzağa düşürebilecek birçok farklı kripto para dolandırıcılığı türü vardır. Önde gelen yatırımcılar ve güvenlik şirketleri, bunları dikkat edilmesi gereken en yaygın dolandırıcılıklardan bazıları olarak adlandırıyor.
1. Hacking Yoluyla Hırsızlık
Teoride, kripto tamamen güvenli bir yatırım olmalıdır. Tüm işlemler, onları birden fazla bilgisayara yönlendiren ve her biri üzerindeki bir veritabanına göre kontrol eden bir blok zincirinden geçmelidir. Sistemi hacklemek için bir hırsızın zincirdeki bilgisayarların çoğuna girmesi gerekir.
Ancak gerçekte hiçbir şey tamamen güvenli değildir. Bilgisayar korsanları, borsalar, madeni para oluşturan madencilik şirketleri ve insanların bunları depoladığı dijital cüzdanlar gibi kripto pazarının çeşitli bölümlerine girmenin yollarını defalarca buldular. Ve kripto hesapları uluslararası kapsamda olmadığı için, paralar bir kez gittiğinde, genellikle onları geri almanın bir yolu yoktur.
Bugüne kadarki en dikkate değer kripto saldırıları şunları içeriyor:
- 2014 Mt. Tokyo merkezli bir kripto para borsasının 460 milyon dolar nakit ve Bitcoin’in yağmalandığı Gox hack’i
- Hong Kong merkezli bir borsanın 60 milyon doların üzerinde Bitcoin kaybettiği 2016 Bitfinex hack’i
- Bilgisayar korsanlarının bir Sloven Bitcoin madencilik şirketinin ödeme sistemine girip 64 milyon dolar çaldıkları 2017 NiceHash hack’i
- Bilgisayar korsanlarının Tokyo merkezli bir kripto para borsasından yaklaşık 500 milyon dolarlık dijital token çaldıkları 2018 Coincheck hack’i
- Ethereum blok zinciri aracılığıyla işletilen bir risk sermayesi firmasının 2016 DAO hack’i, yaklaşık 70 milyon dolar değerinde 3,6 milyon ether kaybetti
Kendinizi bu tür saldırılardan korumak için yapabileceğiniz pek bir şey yok. Alabileceğiniz en önemli önlem, tüm yatırımlarda mantıklı olan bir önlemdir: tüm yumurtalarınızı tek bir sepete koymamak. Hayatınızın birikimini herhangi bir borsaya veya hesaba yatırmayın ve böylece hepsini bir gecede bilgisayar korsanlarına kaptırmamış olursunuz.
2. Sahte Kripto Para Birimi Yatırımları
Kripto para yatırım dolandırıcılıklarında dolandırıcılar, kripto para yatırımı veya madenciliği için sahte siteler kurar. Kurbanları bu sitelere çekmek için çeşitli yöntemleri var. Bazen çevrimiçi ipuçlarını paylaşan yatırımcılar gibi davranırlar. Bazı durumlarda, kurbanların kripto yatırımlarını büyütmelerine yardımcı olmayı teklif eden “yatırım yöneticilerinden” istenmeyen mailler yada sms’ler gönderirler.
Sahte kripto para yatırım fırsatları, sosyal medya aracılığıyla potansiyel kurbanları da çekebilir. Bazı durumlarda, güvenlerini kazanmak için ünlülerin veya markalarının kişisel arkadaşlarının hesaplarını ele geçirirler. Hatta bazı dolandırıcılar, kurbanları flört sitelerinde sahte uzun mesafeli ilişkilere çekerek, kripto dolandırıcılığını çevrimiçi aşk dolandırıcılığıyla birleştirerek cezbediyor.
Dolandırıcılık nasıl başlarsa başlasın, aynı şekilde devam eder. Yatırım siteleri büyük getiri vaat ediyor ve yasal görünmelerini sağlamak için sahte referanslar kullanıyor. Bazen, daha büyük yatırımlar için daha büyük getiri sağlayan birden çok yatırım katmanı sunarlar. İyi bir şeye ulaştıklarına ikna olan kurbanlar, ya dolar ya da kripto olarak gerçek para yatırımı yaparlar.
Bazı durumlarda, bu siteler yatırımcıları yıllarca kandırabiliyor. Kurbanlara “yatırımlarının”” nasıl büyüdüğünü göstermek için periyodik olarak sahte raporlar gönderirler. Ancak kurban bu fonlardan herhangi birini ilk kez çekmeye çalıştığında, parasının gittiğini o zaman anlayabiliyor. Daha da kötüsü, bazen bu tür sahte siteler, kurbanlarının paralarını çekebilmesi için “para çekme ücreti” ödemeye ikna ediyor ve karşılığında hiçbir şey vermeden bir kez daha dolandırmış oluyorlar.
Temel kripto para dolandırıcılığının birkaç çeşidi vardır. Örneğin, sahte siteler kurmak yerine, bazı dolandırıcılar gerçek kripto para borsalarının sitelerini taklit eder (phishing). Örneğin, güvenlik yazılım şirketleri yayınladıkları raporlarda, birçok kişinin Coinbase gibi görünen siteleri gerçek site sanarak para yatırıp dolandırıldığını söylüyor.
3. Hediye Dolandırıcılığı
Bir başka popüler yöntem de hediye dolandırıcılığıdır. Dolandırıcılar, küçük yatırımcılara yardım etmeyi teklif eden ünlüler veya tanınmış kripto para birimi yatırımcıları gibi davranırlar. Kriptolarınızı onlara gönderirseniz, yatırımınızı katlayarak artırmanıza yardımcı olmak için kendi kripto paralarından bazılarını ekleyeceklerini vaat ederler.
Gerçekte, onlara gönderdiğiniz her para doğrudan dolandırıcının cebine girer. Yayınlanan son rapora göre, altı aylık bir dönemde, Elon Musk gibi davranan dolandırıcılar, yatırımcıları 2 milyon dolardan fazla kripto parayla dolandırdı.
4. Sahte İş Teklifleri
Bazı dolandırıcılar, paranızı kriptoya yatırmanız için sizi ikna etmeye çalışmaz. Bunun yerine, size bununla ilgilenmek için bir iş teklif ediyorlar. Dolandırıcılar, insanların kripto madenciliği yapmasını, çevrimiçi satmasını, yatırımcıları işe almasını veya parayı Bitcoin’e çevirmeye yardım etmesini isteyen iş ilanları web sitelerinde sahte iş teklifleri yayınlar.
Sonrasında ise şartlar değişmeye başlar. Bazı durumlarda, dolandırıcılar işe başvurmak için sizden bir ücret talep eder, ardından paranızı ve bazen de kişisel bilgilerinizi çalar. Bazı durumlarda ise, size yapılan nakit transferlerinin iptal edilmesi dışında, sizi nakdi kriptoya dönüştürmek için “işe” sokarlar. Bu, genellikle yaşlılar üzerinde uygulanan klasik iade çek dolandırıcılığının bir çeşididir.
5. ICO Dolandırıcılığı
İlk madeni para teklifi veya ICO, yeni bir kripto para biriminin piyasaya sürülmesidir. Bir sonraki Bitcoin’in ne olabileceğinin zemin katına girmek heyecan verici bir fırsat. ICO’lara yatırım yapmak her zaman risklidir çünkü yeni madeni paranın nasıl performans göstereceğini tahmin etmenin bir yolu yoktur. Ancak bazı ICO’lar yalnızca riskli değildir; tamamen sahtedir.
İki tür ICO dolandırıcılığı vardır. İlki, tamamen sahte olan bir para birimidir. Suçlular, yeni bir altcoin gibi görünen bir şey yaratır ve onu büyük bir reklamla yada fırsat dedikodusu ile ortaya çıkarırlar. Ardından yatırımcıların koyduğu parayı ceplerine atarlar.
En kötü şöhretli sahte kripto dolandırıcılığı OneCoin’di. BBC’ye göre, çok seviyeli pazarlama yoluyla satılan bu sahte kripto para, dünya çapındaki yatırımcılardan 4 milyar Euro’nun üzerinde (5 milyar dolara yakın) para aldı. Daha yakın zamanlarda, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), 15 milyon dolarlık PlexCoin ICO’sunu “tam teşekküllü bir siber dolandırıcılık” olarak nitelendirdi.
İkinci tür ICO dolandırıcılığında, dolandırıcılar gerçek bir ICO’ya sahip olan meşru bir kripto para birimini taklit eder. Sahte bir web sitesi veya sosyal medya hesabı oluştururlar ve sahte bir “satış öncesi” teklifle yatırımcıları cezbetmek için kimlik avı e-postaları kullanırlar. Yatırımcılar yeni kripto paraya erken girme şansı olduğunu düşünüyor, ancak paralarını gerçekten doğrudan dolandırıcılara gönderiyorlar.
Kimlik sahtekarlığı dolandırıcılıkları kripto ile sınırlı değildir. Coindesk, 2017’de dolandırıcıların sosyal mesajlaşma şirketi Kik tarafından piyasaya sürülen yeni dijital tokenları satın almak isteyen yatırımcılar için aynı numarayı yaptığını bildirdi. Sadece 40 dakika içinde, 20 milyon dolardan fazla eter topladılar.
Bu dolandırıcılıklardan kaçınmanın en iyi yolu, yatırım yapmadan önce ICO’ları dikkatlice araştırmaktır. Bir ICO’nun yasal olduğundan emin olmak için CoinDesk gibi siteleri kontrol edin ve size erken satın alma şansı sunan e-postalara ve sosyal medya gönderilerine karşı dikkatli olun.
SEC, bir ICO düşünüldüğünde hangi soruların sorulacağı konusunda bazı ipuçları sunar. Hatta yatırımcıları bir ICO dolandırıcılığının nasıl yapıldığına dair uyarmak ve eğitmek için kendi sahte ICO sitesi HoweyCoins’e sahiptir.
6. Sahte Kripto Cüzdanları
Kripto paraları sıradan bir banka hesabında tutamazsınız. Bunları depolamanın standart yolu bir kripto para cüzdanı veya kripto cüzdanıdır. Bir kripto cüzdanı bir cihaz, bir yazılım parçası veya bir kripto borsası tarafından sunulan bir hizmet olabilir. Kripto yatırımlarınıza erişmek için ihtiyacınız olan dijital anahtarları saklar ve kripto ile yaptığınız alışverişler için dijital bir imza sağlar.
Yukarıda belirtildiği gibi, kripto cüzdanlarıyla ilgili bir sorun, bilgisayar korsanlığı riskidir. Ancak bazı hırsızlar gerçek kripto cüzdanlarına girme zahmetine girmezler. Bunun yerine, çevrimiçi veya mobil uygulama mağazalarında sahte olanları satıyorlar. Dolandırıcılar, bu sahte cüzdanların ana anahtarlarını tutarlar, böylece içlerinde depolanan her şey için kendilerine yardımcı olabilirler.
2017 Bitcoin Gold cüzdan dolandırıcılığı buna iyi bir örnektir. Akıllı bir bilgisayar korsanı, Bitcoin’in yeni başlatılan, meşru bir yan ürünü olan Bitcoin Gold’un yaratıcılarını mybtgwallet.com sitesini saklamak için tanıtmaya ikna etti. Bu sitenin yaratıcısı daha sonra Bitcoin’de 3 milyon doların üzerinde ve diğer para birimlerinde 200.000 doların üzerinde para çaldı.
Kripto paranızın bir dolandırıcı tarafından çalınmasını önlemek için, yalnızca kanıtlanmış bir sicile sahip iyi bilinen kripto cüzdan hizmetlerini kullanın ( Bkz. Coinbase). En güvenli sistem, yatırımlarınızın çoğunu İnternet’e bağlı olmayan “soğuk” bir cüzdana yapmaktır. Kriptoyu oradan İnternet bağlantılı “sıcak” cüzdanınıza yalnızca işlem yapmak için ihtiyacınız olduğunda aktarın.
7. SIM veya Telefon Korsanlığı
Bilgisayar korsanlarının kripto cüzdanınıza girmesinin bir başka yolu da onu cep telefonunuz aracılığıyla ele geçirmektir. Bu dolandırıcılık, SIM kart korsanlığı, SIM çalma ve Telefon çalma gibi çeşitli adlarla geçer.
Bu sistem nasıl çalışır: ilk olarak, bilgisayar korsanları cep telefonu numaranızı yeni bir telefona aktarır. Bunu yaptıktan sonra, o telefonu sizin gibi görünmek için kullanabilir ve kripto cüzdanınızın şifresini sıfırlayabilirler. Ardından, bu yeni şifreyi kullanarak cüzdana erişir ve hesabınızı boşaltırlar.
Kripto işlemleri tersine çevrilemediği için parayı geri almanın bir yolu yoktur. Örneğin, eski teknoloji CEO’su Cody Brown, Hackerların Coinbase hesabına girmek için telefonunu kullandıktan sonra 15 dakika içinde Bitcoin’de 8.000 dolar kaybettiğini itiraf etti.
SIM korsanlığını önlemenin bir yolu, cep telefonu hesabınız için benzersiz bir PIN ve güvenlik sorusu belirlemektir. Telefon veya SIM kart dolandırıcılığından kaçınmanın en iyi yolu, cep telefonu numaranızı kripto cüzdanınıza hiç bağlamamaktır. Hesabınızın kimliğini doğrulamak için kısa mesajla gönderilen kodlara güvenmek yerine, Google Authenticator gibi iki adımlı kimlik doğrulama uygulaması kullanın. Hesabınızı kurarken bir telefon numarası vermeniz gerekiyorsa, bir sabit hat veya ücretsiz bir Google Voice numarası kullanın.
8. Bitcoin Çalan Kötü Amaçlı Yazılımlar
Bilgisayar korsanlarının hesaplarınıza girmesinin son bir yolu da bilgisayarınıza kötü amaçlı yazılım (zararlı yazılım) yüklemektir. Kötü amaçlı yazılımlar, kötü amaçlı hasara neden olan virüsler, kişisel bilgilerinizi çalan casus yazılımlar ve makinenizi rehin tutan fidye yazılımları dahil olmak üzere her tür biçimle gelir.
Birçok kötü amaçlı yazılım türü, özellikle kripto çalmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu programlar, kripto hesaplarınızın giriş kimlik bilgilerini yakalayabilir, tüm kripto cüzdanınızı çalabilir veya bir işlemin ortasındayken hesaba girebilir.
En yeni kripto çalma kötü amaçlı yazılım uygulamalarından biri WeSteal’dir. Palo Alto Networks’e göre, panonuzda Bitcoin veya Ethereum cüzdanları için tanımlayıcılarla eşleşen desenler arayarak çalışır. Ardından, bu cüzdan kimliklerini sağladığı yeni bir kodla değiştirir. Ne zaman bir işlem yapsan, para gerçek cüzdan yerine bu yeni, sahte cüzdana gönderilir.
Bilgisayarınızı bu tür kötü amaçlı yazılımlardan korumak için başka herhangi bir dijital tehdide karşı kullanacağınız önlemlerle başlayın. Gelen ve giden verilerinizi korumak için iyi bir virüsten koruma programı (antivirüs) ve bir güvenlik duvarı kullanın. Oturum açma bilgilerinizi güçlü parolalarla veya 1password gibi bir parola yöneticisiyle koruyun.
Bunun da ötesinde, kripto işlemleriniz için bazı ekstra önlemler almayı düşünün. Örneğin, gerçek İnternet bağlantınızı gizli tutmak için VPN (sanal özel ağ) kullanabilirsiniz. Kesinlikle güvende olmak istiyorsanız, kripto hesaplarınıza giriş yapmaktan başka hiçbir şey yapmayan ayrı, özel bir bilgisayar bile alabilirsiniz.
Kripto Para Dolandırıcılığı Nasıl Anlaşılır?
Dolandırıcıların kriptoyu ele geçirmek için kullandıkları tüm dolandırıcılık yöntemleri yeni olmayabilir. Ayrıca devlete borçlandığınızı söyleyen sahtekarlık dolandırıcılığı gibi eski yöntemleri de uyarladıkları bilinmekte. Emniyet veya SGK gibi bir kurumun yetkilileri gibi davranıyorlar ve sizi devlete borçlu olduğunuza ikna ediyorlar. Yetkili makamlara gelen şikayetlere göre, birçok kişinin SGK’dan olduğunu iddia eden sahtekarlara ödeme yapmak için Bitcoin gönderdikleri anlaşılıyor.
Diğer bir yöntem ise, dolandırıcılar eski moda şantajlara başvuruyorlar. Sizinle ilgili tehlike yaratacak bilgiler, fotoğraflar veya videolara sahip olduklarını iddia ediyorlar ve kripto ile ödeme yapmadığınız sürece bunları ifşa etmekle tehdit ediyorlar.
Bu dolandırıcılıklarla ilgili yeni olan tek şey, dolandırıcıların kripto genellikle “Bitcoin” ödeme talep etmeleridir. Bu ödeme şeklini, izlenemez olduğu ve bu yüzden kurtarılması neredeyse imkansız olduğu için tercih ediyorlar. Bitcoin veya başka bir kripto para biriminde ödeme yapmakta ısrar eden herkes “ne için olursa olsun” kesinlikle bir dolandırıcıdır.
Kripto dolandırıcılığı da diğer herhangi bir finansal dolandırıcılık türüne benzer. Bunlar şunları içerir:
Büyük İade Vaatleri: Herhangi bir yatırımın garantili getiri diye bir vaati olamaz, özellikle büyük bir yatırımsa. Gerçek yatırımlarda yüksek getiri yalnızca yüksek riskle gelir.
Bedava Para Teklifleri: Ne zaman biri size bedavaya para teklif ederse, ister nakit ister kripto olsun, bunun bir dolandırıcılık olduğu neredeyse kesindir.
Detay Eksikliği: Kripto yatırım dolandırıcılıkları genellikle yatırımın nasıl çalıştığına dair ayrıntıları gizler. Meşru yatırım danışmanları, aksine, sizin için nasıl para kazanabileceklerini açıklamaya heveslidir.
Kripto Dolandırıcılığı Hakkında Ne Yapmalı
Yukarıda yer vermiş olduğumuz yöntemlerden herhangi birini tespit ederseniz dikkatli olun. Yatırım yapmadan önce en azından şirketi ve kripto para birimini araştırın. Başkalarının hangi deneyimleri bildirdiğini öğrenmek için şirketin adını “aldatmaca”, “şikayet” veya “inceleme” gibi kelimelerle birlikte aramayı deneyin.
Halihazırda bir kripto para dolandırıcılığına para kaybettiyseniz, onu kurtarma şansınız çok azdır. Bununla birlikte, suçu bildirerek dolandırıcıların başkalarına zarar vermesini engelleyebilirsiniz. Bu tür dolandırıcılıkları bildirileceğiniz bazı resmi yerler şunlardır:
- Adalet Bakanlığı
- Emniyet Genel Müdürlüğü
- Uluslararası Dolandırıcılık, İnternet Sahtekarlığı
- Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER)
- Parayı göndermek için kullandığınız kripto para borsası
Son Tavsiyelerimiz
Kriptoya olan ilgi arttıkça, kripto dolandırıcılıklarına olan ilginin de onunla birlikte artacağı kesin. Burada listelenen dolandırıcılıklara ek olarak, muhtemelen yenileri de olacaktır. Dolandırıcılar, vergi dolandırıcılığı veya kamu hizmeti dolandırıcılığı gibi mevcut diğer dolandırıcılık türlerini kripto merkezli hale getirmek için uyarlayabilir. Veya tahmin edilmesi imkansız olan yepyeni yaklaşımlar geliştirebilirler.
Kendinizi ortaya çıkan bu dolandırıcılıklardan korumanın en iyi yolu, farkında olmaktır. Başlangıç olarak, mevcut her tür dolandırıcılık hakkında olabildiğince çok şey öğrenin. Bu, yeni formlarda ortaya çıktıklarında onları tanımanıza yardımcı olacaktır.
Ayrıca, kripto para birimine yatırım yaparken veya kripto para borsalarına yatırım yaparken bol miktarda önlem alın. Her tür yatırımda, para yatırmadan önce şirketi, ürünü ve yatırım danışmanını araştırmak önemlidir. Bununla birlikte, tüm bu adımlar kripto yatırımlarında iki kat önemlidir, çünkü kaybedilen parayı geri kazanmak çok zordur.
Aynı şekilde, kripto hesaplarınızı güvende tutmak da çok önemlidir. Güvenli şifreler ve virüs koruması gibi diğer mali hesaplarla alacağınız tüm önlemleri ikiye katlayın. Kriptolarınızı güvenli bir cüzdanda kilitli tutun ve anahtarların birden çok kopyasını bunlara kolayca erişebileceğiniz yerlerde saklayın (hırsızların erişemeyeceğinden emin olun).
