Borsaya yatırım yapmanın en büyük çekiciliklerden biri, önemli bir büyüme ve servet oluşturma potansiyelinin olmasıdır. Analizleriniz ve birazda şansınız yaver giderse kar elde etmeniz mümkün. Tabi kar elde edebileceğiniz gibi zarar etme ihtimalinizde var.
Bir çok kişiyi borsaya yatırım yapmak için korkutan nedenlerden biri, acı verici kayıplarla sonuçlanan dramatik hisse senedi düşüşlerinin korkusudur. Yatırım stratejiniz size bunu söylediğinde hisse senedi alışverişinizi durdurduğunuzdan emin olun. Borsaya yatırım yapmak karlı mı yoksa yönetilebilir bir kayıpla mı sonuçlanıyor bunu bilmek farkında olmak çok önemlidir.
Yatırım tarzınız, yatırım yaptığınız varlıklar veya takip ettiğiniz strateji ne olursa olsun, fiyatlar belirli bir noktaya ulaştığında otomatik olarak alım satım gerçekleştiren bir araçtan yararlanma şansınız vardır. Bu araç, stop loss yani zarar durdurma emri olarak bilinir.
İster bir değer, büyüme veya gelir yatırımcısı, isterse bir günlük tüccar olun, stop-loss, muhtemelen kullanmaktan faydalanacağınız önemli bir araçtır. Ama tam olarak stop loss nedir ve nasıl çalışır bilmeniz gerekir.
Stop Loss Nedir?
Yatırım yaptığınızda, bunu aracı kurum hesabınıza verilen bir dizi piyasa emriyle yapacaksınız. En yaygın olanı basit alış veya satış emirleri olmak üzere birkaç farklı emir türü vardır. Bir hisse senedi satın almak için bir satın alma emri verirsiniz; bir hisse senedi satmak için bir satış emri verirsiniz.
Bununla birlikte, bazı emir türleri biraz daha karmaşıktır ve paranıza ne olduğu ve istediğiniz ticareti ne zaman gerçekleştirdiğiniz konusunda size daha fazla kontrol sağlamak için tasarlanmıştır. Stop loss emri bunlardan biridir.
Stop loss emirleri, aracılık hesabınıza yerleştirilir ve her iki yönde de stop fiyatı veya stop loss fiyatı olarak bilinen belirli bir fiyata ulaşıldığında aracınıza yada aracı kurumunuza ne yapması gerektiğini söyler. Bu hisse senedi fiyatına ulaşıldığında, aracınız emri verdiğinizde belirttiğiniz şekilde gerçekleştirir.
Stop loss emirleri bir tür ücretsiz sigorta poliçesi görevi görür. Belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında, servetinizi korumak için bir girişimde bulunulur. Stop loss’tan yararlanmamak, ücretsiz ev sahibi sigortası teklif edilmesine ve evrakları doldurmak için zaman ayırmamaya benzer.
Stop Loss Emirlerinin Farklı Türleri Nelerdir
Yatırım hesabınızda olup bitenler üzerinde size daha fazla kontrol sağlamak için bir stop loss emri kullanmanın birden çok yolu vardır. Stop loss’un farklı türleri şunları içerir:
Sell Stop Emri
Sell stop yani Sat-durdur emirleri, uzun pozisyonları olan, yani hisse sahibi olan ve hisse fiyatının artacağına inanan yatırımcıların zararlarını sınırlamak için tasarlanmıştır. Tabii ki, sahip olduğunuz bir hisse senedinin fiyatı düşerse, satış durdurma emrinin sınırlamak için tasarlandığı kayıp veya kayıpları fark edeceksiniz.
Sat-durdur emirlerinde, hisse senedinin fiyatı önceden belirlenmiş bir seviyeye düştüğünde, hisseleri satmak için bir emir verilir ve bu noktada kayıplarınızı durdurur.
Örneğin, ABC hissesini hisse başına 10 TL’den satın aldığınızı ve hisse başına 9 TL’lik bir stop loss belirlediğinizi varsayalım. Bu, fiyat daha da düşmeye devam etse bile, ticaretteki kayıplarınızı %10 artı ticaretin maliyetiyle sınırlayacaktır. Hisse fiyatı, hisse başına 9 TL’ye veya altına düşer düşmez, hissedeki pozisyonunuz tasfiye edilecektir.
Sonuç olarak, fiyat umduğunuz şekilde yükselirse yukarı doğru hareket için sınırsız bir potansiyele, düşerse ise sınırlı bir kayıp potansiyeline sahipsiniz.
Buy Stop Emri
Buy stop emri bir diğer adıyla Al-durdur, açığa satış yapanlar tarafından yaygın olarak kullanılan bir stop loss türüdür. Bu yatırımcılar, uzun vadeli yatırımcılardan hisse ödünç alır ve hisse fiyatının düşeceğini umarak bunları hemen açık piyasada satarlar. Fiyat düştüğünde, kısa pozisyonun sahibi ödünç alınan hisseleri orijinal sahibine iade etmek için geri alır ve bu süreçte kar elde eder.
Herhangi bir yatırımda olduğu gibi, kısa pozisyonlar yanlış yöne gidebilir. Hisse fiyatı, yatırımcının ödünç alınan hisseleri sattığı fiyatın üzerine çıkarsa, geri alım fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark, açığa satış yapan için zarar olur.
Buy stop emirleri, hisseler kısa devre yaptığında bu kayıpları sınırlamak için tasarlanmış bir stop loss şeklidir. Bu durumda, hisse fiyatı stop fiyatına ulaştığında, bir sonraki uygun fiyattan hisse senedinin yeni hisseleri satın alınır ve yatırımcının işlem sırasında uğrayacağı zararlar sınırlandırılır.
Örneğin, ABC hisse senedini açığa sattığınızı, 100 hisseyi açık piyasaya hisse başına 10 TL’den sattığınızı ve hisse başına 11 TL’den stop loss belirlediğinizi varsayalım. Bu, ABC hisse senedinin fiyatı beklenmedik bir şekilde yükselse bile, kayıp potansiyelini %10 artı ticaretin maliyetiyle sınırlar. Sonuçta, hisse senedinin fiyatı hisse başına 11 TL’ye yükselirse, açık pozisyonunuzu kapatmak için otomatik olarak yeni hisseler satın alacak ve kayıplarınızı hisse başına 1 TL artı ticaret maliyeti ile sınırlamış olacaksınız.
Stop Loss Emirlerinin Avantajları
Stop loss emirlerinden yararlanmanın üç önemli avantajı vardır. Bu avantajlar şunları içerirler:
1. Kayıpları Sınırlama Yeteneği
Yatırım, nihayetinde geleceği tahmin etme girişimidir. Bir yatırım yaptığınızda, satın aldığınız varlığın gelecekte bugün olduğundan daha değerli olacağına bahse girersiniz. Tabi bu tahminler her zaman beklediğimiz gibi olmaz.
Piyasada volatilite olağandır, bu da satın almak veya satmak için en iyi zamanı belirlemeyi zorlaştırır ve çoğu zaman yatırımcıların para kaybetmesine neden olur. Stop loss avantajından yararlanmak, ticaretinizin yanlış yöne gitmesi durumunda kayıplarınızı sınırlar.
Basit gerçek şu ki, yatırım yapmaya karar verirseniz, kayıplarla aynı seviyeye gelmek zorunda kalacağınız zamanlar olacaktır. Bu kayıpları sınırlandırma yeteneği, kendinizi toparlamanızı, omuzlarınızı silkmenizi ve finansal istikrar yolunda ilerlemeye devam etmenizi kolaylaştırır.
2. Karı Kilitleme Yeteneği
Stop loss emirleri, yatırım yaparken yaşadığınız kayıpları sınırlamak için tasarlanırken, karları kilitlemek için de kullanılabilirler. Çoğu zaman, yatırımcılar zaten karlı olan bir yatırımda stop loss kullanacak, karı kilitleyecek ve yukarı doğru daha fazla hareket için yer bırakacaktır.
Örneğin, hisse senedi fiyatı hisse başına 10 TL iken ABC’yi satın aldığınızı varsayalım. İşlem hesabınızı açtığınızda, ABC’nin şu anki piyasa fiyatının hisse başına 10.75 TL olduğunu görürsünüz. Tebrikler, şimdiye kadar ticarette %7,5 oranında sorunsuz bir kar elde ettiniz!
Ama ya yukarı yönde hala çok yer olduğuna inandığınız için ticareti bitirmeye istekli değilseniz? Fiyat tersine dönerse, bu karların geldiği kadar çabuk kaymasına izin vermek utanç verici olurdu, ancak hisselerinizi sadece daha da yükselmeye devam etmelerini izlemek için satmak da zor olurdu.
Bu durumda, ticarete 10.50 TL’den bir stop loss koymaya karar verebilirsiniz. ABC’nin fiyatı 10,50 TL veya altına düşerse, hisseleriniz satılacak ve hisse başına 0,50 TL veya %5 kar elde edilecektir. Bununla birlikte, hisse senedi yükselmeye devam ederse, karınızın ne kadar büyük olabileceğine ilişkin sınır yoktur. Bu durumda, bir kazan-kazan sonucunu garanti etmek için stop loss kullanılır.
3. Duygusal Ticareti Sınırlandırmanın En İyi Yolu
Duygu, borsa yatırımcısının düşmanıdır. Korku ve açgözlülük genellikle yeni yatırımcıların kararlarını yönlendirir, bu da kötü kararlara ve artan kayıplara neden olur. Bununla birlikte, bir stop loss emri verildiğinde, duygunun çoğunun tehlikesini ortadan kaldırır.
Yatırım yaparken ortaya çıkan en büyük duygulardan biri olan kaybetme korkusu, tahmin edebileceğinizden çok daha fazla kayba yol açar.
Bunu şu şekilde düşünün: ABC hissesini hisse başına 10 TL’den satın aldığınızı varsayalım. Hisse başına 9 TL’ye düştüğünde, stratejiniz onu satmanız gerektiğini söylüyor, ancak kaybı kabul etmekten korkuyor ve hisse senedinin geri dönmesini beklemeye karar veriyorsunuz. Ertesi hafta, ABC’nin hisse başına 7 TL’ye düştüğünü ve şimdi kayıplarınızı üç ile çarptığını bulmak için hisse senedi hesabınıza giriş yaptınız.
En başından beri bir stop loss emri kullanmış olsaydınız, stratejiniz otomatik olarak harfi harfine takip edilecek ve kayıplarınız %10 artı ticaretin maliyeti ile sınırlı olacaktı.
Stop Loss Emirlerinin Dezavantajları
Stop loss emirlerinin ticaret stratejinizin bir parçası olması için pek çok neden olsa da, konseptin dikkate alınması gereken bazı dezavantajları vardır. Bunlardan en önemlileri şunlardır:
1. Potansiyel Olarak Gereksiz Satışlar
Borsa, kısa vadeli fiyat hareketleriyle bilinir. Buradaki fikir, hisse senetlerini uzun vadede satın alarak ve elinde tutarak, gelgitlerin ve akışların kendi kendine çalışacağı ve zaman içinde uzun vadeli kazançlarla sonuçlanacağıdır.
Bazen kısa vadeli düşüşler, başlangıçta beklenenden daha büyük olabilir, ancak daha sonra, kayıpları kara dönüştüren bir toparlanma gerçekleşir. Bu durumlarda, çok agresif bir şekilde verilen stop loss emirleri, satın almayı ve elde tutmayı düşündüğünüz hisse senetlerinin gereksiz satışına neden olur.
Bazı durumlarda, stop loss emirleri altında sattığınız hisseleri geri almak için satın alma fiyatı, hisselerin satıldığı fiyattan daha yüksek olabilir ve geri almaya çalışırsanız buda kayıplara yol açabilir.
Sonuç olarak, portföyünüzde bu gibi aksaklıklardan kaçınmak için zararı durdurma emir fiyatlarınızı dikkatli bir şekilde seçmek ve bunları belirli bir ticarette kaybetmek isteyeceğiniz mutlak maksimuma ayarlamak önemlidir.
2. Sınırlı Koruma Sağlar
Stop loss emirlerinin sizi ancak sınırlı seviyelerde koruyacağı gerçeğini göz önünde bulundurmak da önemlidir. Çoğu zaman, yeni gelenler stop loss’u duyduklarında, sadece çok fazla kaybedebilecekleri fikri altında yeterli araştırma yapmadan yatırım yaparlar, peki risk nedir?
Sizi kayıplardan korumak için hangi sistemleri kurmuş olursanız olun, bunlar yine de olabilir. Stop loss yoluyla sunulan yanlış bir güvenlik duygusu sonucunda yatırım kararları verirken gardınızı düşürmemek önemlidir.
Sonuçta, bir varlık çok ince bir şekilde işlem görürse, hisseleriniz için alıcı olmayabilir. Ayrıca, hisse senetlerinin kapanış fiyatları ile açılış fiyatları arasında büyük boşluklar sık sık meydana gelir, zararı durdur emirleri ancak piyasa açıldıktan sonra yürütülür. Sonuç olarak, hisseleriniz beklediğinizden çok daha düşük bir fiyata satılabilir.
Son Sözlerimiz
Stop loss emirleri (zarar durdurma emri), hemen hemen her yatırımcı veya borsa tacirleri tarafından kullanılması gereken önemli araçlardır. Bu araçlar sadece bir sigorta poliçesi işlevi görme, işler ters gittiğinde kayıplarınızı sınırlandırma becerisine sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda karınızı kilitlemenin bir yolu olarak da hareket ederek size pastanızı alıp yemeniz için bir yol sunar.
Tüm olumlu sonuçlar ile birlikte, stop loss emirlerinden yararlanılması gerekirken, bunların size yanlış bir güvenlik duygusu vermelerine izin vermemek de önemlidir. Ticaret stratejinize bağlı kalmanıza yardımcı olacak değerli araçlardır, ancak yanlış giden yatırımlarınıza karşı size %100 koruma sağlamazlar.
Bu nedenle, herhangi bir yatırıma yönelmeden önce araştırma yapmanız önemlidir. Eğitimli bir yatırım kararının başarılı olma olasılığı en yüksek olan karardır.
