Yazar ve konuşmacı John C. Maxwell bunu oldukça özlü bir şekilde dile getirdi: “Eğer alışkanlıklarınız hayallerinizle örtüşmüyorsa, o zaman ya alışkanlıklarınızı değiştirmeniz ya da hayalinizi değiştirmeniz gerekir.”
Herkes servet inşa etmeyi hayal etmez. Ancak bunu yaparsanız, sizi oraya götürecek alışkanlıkları oluşturmaya başlamanız gerekir.
Bu listedeki her alışkanlığı mutlaka uygulamanız gerekmiyor ve kesinlikle hepsini bir kerede uymanız yada uygulamanız gerekmiyor. Birini seçin, ustalaşın, sonra üstesinden gelmek için başka birini seçin. Oluşturduğunuz her iyi para alışkanlığı ile zenginliğe giden yolda daha fazla ivme kazanırsınız.
Bütçeleme ve Para Yönetimi
Bir bütçe veya en azından bir bütçe planlaması olmadan, finansal olarak istikrarlı kalmak çok zor.
Her kuruşunu harcarsan ne kadar kazandığının bir önemi yoktur. Yıl sonunda, 500 bin kazanan ve 20 bin kazanan bir kişi, gelirlerinin %100’ünü harcarlarsa net değerlerini 0 TL olarak arttırmış olurlar.
1. Bütçenizi ve Tasarruf Oranınızı Oluşturun ve Takip Edin
İdeal olarak, tasarruf oranınızı en üst düzeye çıkarmak için sıfırdan tasarlanmış yeni bir bütçe oluşturmak istersiniz. Bu, çeşitli mobil uygulamalar kullanılarak oldukça hızlı bir şekilde yapılabilir.
Tasarruf için en büyük fırsatlar en büyük harcamalarınızdan gelir: barınma, ulaşım ve yiyecek. Yapılan araştırmalara göre, bu üç kategori tek başına ortalama bir hane halkı harcamasının yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor.
Ancak evinizi küçültmek, ev düzenlemek veya bir arabadan kurtulmak gibi büyük maliyet tasarrufları genellikle büyük yaşam değişiklikleri gerektirir.
İdeal bütçeniz için çalışırken, ücretli tv aboneliğinizden kurtulmak, kullanılmayan spor salonu üyeliklerini evde egzersiz yapmak için bırakmak ve nadiren kullandığınız abonelikleri iptal etmek gibi ara adımlarla başlayın.
2. Mali Vizyonunuzu Eşinizle Uyumlulaştırın
Eşiniz bunları paylaşmıyorsa, finansal hedeflere ulaşmak çok zordur. Eşimle benim uzun vadeli finansal hedefler üzerinde anlaşmamız yıllar aldı. Bugün büyük yaşamak istiyor. Yüksek tasarruflarla servet inşa etmek ve genç yaşta emekli olmak için finansal bağımsızlığa ulaşmak istiyorum.
Yıllarca süren çekişmeler, denizaşırı ülkelere taşınma, arabaları bırakma, tam zamanlı bir bakıcı tutma ve bir denge bulmanın ardından, sonunda vizyonlarımızı aynı hizaya getirmek için bir alışkanlığı sayıyorum: her ay mali durumumuz hakkında konuşmak ve hedeflerimize doğru ilerlemek.
Her ay onun için bir rapor hazırlayıp yemek yada çay eşliğinde ona sunmaya başladım. Bu rapor aylık gelirimizi, aylık harcamalarımızı, net değerimizi ve hedeflerinize doğru ilerlememizi içeriyordu.
Raporu oluşturmak her ay sadece 15 dakikamı alıyor, çünkü büyük ölçüde kişisel finans uygulamalarını tüm finansal verilerimizi bizim için otomatik olarak toplamak için kullanıyorum.
Eşim, net değerimizin arttığını gözlerinin önünde görebildiği ve kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerimize yönelik somut ilerleme görebildiği için, para biriktirmek için alışveriş çılgınlığından ve 5 yıldızlı otel konaklamalarından vazgeçmeye daha istekli.
Neler olmadan yaşayabileceğini ve çizgiyi nereye çekeceğini ayrıştırmak için dikkatlice dinlemem gerekiyordu. Sonra bu tavizleri ona karşı tutmadan vermek zorunda kaldım.
3. Tüm Giderleri Otomatikleştirin (Tasarruflar Dahil)
Tüm faturalarınızı her ay zamanında ödemeyi hatırlamanız gerekiyorsa, sonunda bir kısmı çatlaklardan geçer.
İyi bütçeler, ilk ve en yüksek öncelikli gideriniz olarak tasarruf oranınızla başlar. Vergi sonrası gelirinizin bir yüzdesini istediğiniz tasarruf oranı olarak belirleyin ve tasarruf hesabınıza veya aracılık hesabınıza otomatik yinelenen transferler ayarlayın. Transferleri her ödeme aldığınızda gerçekleşecek şekilde planlayın.
Konut krediniz veya kiranız, araba ödemeniz, elektrik faturalarınız, kredi kartı ödemeleriniz ve diğer tüm faturalarınız için aylık bütçenizdeki otomatik ödemeleri ayarlayın. İyi davranışları ne kadar otomatikleştirirseniz, alışkanlıklara ve disipline o kadar az güvenmeniz gerekir.
4. Acil Durumlara Hazırlanın
Beklenmedik faturalar ve krizler her zaman can sıkıcı olur. Aslında o kadar sık ki, onları beklememek için hiçbir mazeret yok.
Ani bir araba tamir faturası değilse, bir ev tamir faturasıdır. Tıbbi bir acil durum değilse, bu bir iş kaybıdır. Ve bazen aynı anda birkaç kriz yaşarsınız.
Bu “beklenmedik” faturalar geldiğinde herkesin yararlanabileceği bir acil durum fonuna ihtiyacı vardır.
Ne kadar ihtiyacınız olduğu ve acil durum fonunuzu nasıl yapılandırdığınız, ihtiyaçlarınıza, finansal istikrarınıza ve risk toleransınıza göre değişiklik gösterecektir, ancak en az bir aylık harcamaları nakit olarak ve birkaç aylık harcamaları kolayca erişilebilir diğer fon kaynaklarında tutmayı planlayın.
Örneğin, acil durum fonumun bir uzantısı olarak bir Hazine tahvili ETF’sinde biraz para tutuyorum. Bazıları bu parayı bankalarda ki yüksek getirili bir tasarruf hesabında tutar.
Beklenmedik durumlara hazırlık, acil durum fonu sağlamakla bitmez. Aynı zamanda sağlık sigortası ve ev sigortası gibi önemli sigorta poliçelerinin sürdürülmesi anlamına da gelir. Her yıl ve genellikle yılda birkaç kez kötü sürprizlerle karşılaşacaksınız. Bu sadece hayat ve zenginler, kaçınılmaz olana hazırlıksız yakalanmamak için hazırlanmayı biliyorlar.
5. Daha Fazla Kazandıkça Harcamalarınızı Azaltın
Ortalama bir insan zam aldığında, hemen harcamanın bir yolunu bulur. Bu, daha büyük bir ev, daha lüks bir araba veya daha sık akşam yemeğine çıkmak anlamına gelebilir. Savurganlık ne olursa olsun, bu alışkanlık, ne kadar çok para kazanırsanız kazanın, aslında asla daha zengin olamayacağınız anlamına gelir.
Bu etkinin bir adı var: yaşam tarzı enflasyonu. Ve eğer zenginlik inşa etmek istiyorsanız, bilinçli olarak ona karşı savunmanız gerekir.
Harcamaları azaltmak için bütçenizi elden geçirmek harika bir ilk adımdır. Bu, zevkinize göre fazla sade geliyorsa, o zaman her zam ile kendinize harcamalarınızda yalnızca küçük bir artışa izin verin. Kendinize harcayacağınız gelecekteki maaş artışlarının bir yüzdesini belirleyin.
Diyelim ki maaş zamlarının %25’ini harcamanıza izin verdiniz ve ayda fazladan 1.000 TL zam aldınız. Ardından bütçenizi 250 TL daha harcayacak şekilde değiştirirsiniz. Kilit nokta, serveti daha hızlı inşa etmek istiyorsanız, her zaman tasarruf oranınız konusunda bilinçli kalmaktır.
Kariyer ve Aktif Gelir
Daha az harcama yardımcı olur ve büyük savunma görevi görür. Ama aynı zamanda daha fazla para kazanarak hücum oynamaya da yardımcı olur.
Zenginlik oluşturmadaki amacınız, kazandığınız ile harcadığınız arasındaki farkı büyütmektir. İdeal olarak, bu boşluğu aynı anda her iki yönde de genişletmek istersiniz.
6. Yaşam Tarzınızı Gözden Geçirin
Çok fazla insan işlere ve kariyerlere kolaylık veya uygunluk nedeniyle düşüyor. Ve bu işler onlara her zaman iş dışında istedikleri yaşam tarzını veya arzu ettikleri iş-yaşam dengesini sağlamaz.
Sadece daha fazla para kazanmaya odaklanmayın. Mükemmel hayatınızın bir tanımını yazarak başlayın: kariyeriniz, çalışma programınız, evden çalışıp çalışmadığınız ve yaşadığınız şehir, semt ve ülke.
Ardından bunu gerçekleştirmek için adımlar atmaya başlayın.
Bu, ek sertifikalar veya dereceler için ilk maaş kesintisi yapmak veya okula geri dönmek anlamına gelebilir. Ama anne babanızın hedeflerine veya akran grubunuzun beklentilerine göre varsayılan olarak içine düştüğünüz bir hayatı yaşamanın anlamı nedir?
Kendi benzersiz hedeflerinizin peşinden gidin ve kariyer hedeflerinizin daha geniş yaşam hedeflerinizle uyumlu olduğundan emin olun.
7. Bir Akıl Hocanız Olsun
Kendinize yatırım yapmanın bir yolu, seçtiğiniz yolda önünüzde yürüyen insanlardan yardım almaktır.
Yapmak istediğiniz şeyi yapan, sizin istediğinize benzer bir yaşam tarzı tasarlayan bir akıl hocası bulun. Bir koç veya akıl hocası için para harcamak zorunda değilsiniz; Zamanlarını ücretsiz olarak gönüllü olarak harcayan tüm alanlarda ücretsiz danışmanlardan oluşan çeşitli sosyal medya ağlarında ki gruplardan destek alabilirsiniz.
Tekerleği yeniden icat etmeyin. Başkalarının hatalarından ders alın, böylece onları kendiniz yapmak zorunda kalmazsınız.
8. Asla Öğrenmeyi Bırakma
Kulağa hoş gelebilir, ancak bu doğru: Liderler okuyucudur. Öğrenmeyi asla bırakmazlar, büyümeyi asla bırakmazlar, kendilerine meydan okumayı asla bırakmazlar ve çevrelerindeki dünyayla bağlantılarını asla kaybetmezler.
Bu, özellikle seçtiğiniz kariyerinizde en önemli haberleri ve güncel olayları takip etmek anlamına gelir. Örneğin, her sabah iş haberleri için kahvaltı ederken beş dakika gazete okuyarak ve dünya çapında en iyi haber özetlerini dinlemeye beş dakika harcıyorum.
Ancak sürekli öğrenme aynı zamanda uzun bir bakış açısına sahip olmak demektir. Sesli kitaplar, bloglar veya podcast’ler ve video eğitim kursları okuyarak veya dinleyerek kendinizi kişisel ve profesyonel olarak büyütmek anlamına gelir. Taze profesyonel sertifikalar anlamına gelebilir.
Kendi kariyerinizde veya kişisel yaşamınızda en fazla büyümeyi neyin sağlayacağını yalnızca siz bilirsiniz. Ama ne seçerseniz seçin, en zengin ve en mutlu insanların sürekli büyüme alışkanlığını sürdürdüklerini bilin.
9. Ek Gelir Kaynaklarını Keşfedin
Daha fazla para kazanmak için günlük işinizde zam almanıza gerek yok. Günümüz ekonomisinde, bir ek iş ile hemen ekstra para kazanabilirsiniz.
Bu, evde yaptığınız el işi ürünlerini, paketleme işleri, hobi olarak gördüğünüz el sanatlarını içerebilir. Veya grafik tasarım veya yazı yazma gibi yüksek beceri gerektiren serbest işler anlamına gelebilir. Girişimci fikirliler, tam zamanlı bir işte çalışırken yan tarafta bir iş bile kurarlar.
Çok çalışmayı alışkanlık haline getirin. Büyürken, babam bana her zaman 9’dan 5’e kadar çalışmanın hayatta kalmak için minimum düzeyde olduğunu ve başarınızı belirleyenin bu saatler dışında ne yaptığınız olduğunu söylerdi.
Bu, sürekli eğitim, ek gelir elde etme veya bir iş kurma için geçerlidir. Tüm çabalar tek bir amaca hizmet eder: ideal yaşamınıza ulaşmak.
Yatırım
Para biriktirmek her şeyi yoluna koyar ve iyidir, ama bunu nasıl yaparsınız? Yatırım yaparsın. Ünlü yazar Robert Kiyosaki’nin kitabında belirttiği gibi, “Zenginler para için çalışmaz. Paraları onlar için çalışıyor.”
Para sizin için iki mekanizma aracılığıyla çalışır: uzun vadeli büyüme ve pasif gelir. Ve her ikisi de zaman içinde servet bileşiminize yardımcı olur, hepsi arka planda, parmağınızı bile kıpırdatmadan.
10. Çoklu Pasif Gelir Akışları Geliştirin
Uyurken, borsa temettülerinden, kiralık mülklerden, özel senetler faizinden ve diğer dolaylı gayrimenkul yatırımlarından para kazanıyorum. Sonunda, geçim masraflarımı karşılamaya yetecek kadar pasif gelirim olacak, bu da beni finansal olarak bağımsız kılacak ve istediğim kadar az veya çok çalışabilmemi sağlayacak.
Burada ki amaç: birden fazla pasif gelir kaynağı aracılığıyla giderlerinizi karşılamak. Bir işte çalışmakla bağlantılı olmayan bir gelire sahip olmak, ister 35 ister 75 yaşında olsun, emekli olmanın anahtarıdır.
Pasif gelir oluşturduğunuzda, işinize olan bağımlılığınızı azaltır ve kendinize diğer seçenekleri keşfetme ve yeni fikirler için risk alma konusunda daha fazla özgürlük verirsiniz.
Thomas Corley, “Zengin Alışkanlıklar” adlı kitabında, çalışmasında kendi kendine milyoner olan 177 kişinin %65’inin “ilk milyon dolarlarını kazanmadan önce yarattıkları en az üç gelir akışına sahip olduğunu” buldu.
11. Düzenli ve Otomatik Olarak Yatırım Yapın
Pek çok yeni yatırımcı, hisse senedine, tahvile, gayrimenkule veya başka bir varlık sınıfına yatırım yaparak kendilerini korkutuyor. Ancak günümüzde varlık tahsisi seçme, yatırım satın alma ve portföyünüzü yönetme konusunda yardım almak için zengin olmanıza gerek yok.
İnfina ve Ludens dahil olmak üzere en iyi robo-danışmanların çoğu yatırımlarınızı sizin için hedeflerinize ve risk toleransınıza göre yönetirler. Hepsinden iyisi, çek hesabınızdaki parayı transfer etmekten yatırım satın almaya ve portföyünüzü yeniden dengelemeye kadar her şeyi otomatikleştirmenize izin verir.
Robo-danışmanımı, benim adıma yatırım yapmak için çek hesabımdan aracı kurumuma iki haftada bir para taşıması için ayarladım. İkinci bir talimat vermek zorunda değilim. Ve düzenli bir programda gerçekleştiği için, aslında yatırımlarımdan duyguları ortadan kaldırıyorum ve bir yatırımcı olarak riskimi azaltıyorum.
Kredi ve Borç
Yüksek faizli kişisel borcu ortadan kaldırana kadar servet oluşturamazsınız. Bir düşünün: Kredi kartı borcuna %20 faiz ödüyorsanız, %10 ortalama getiri için borsaya para yatırmanın anlamı nedir?
Çok fazla kişi teminatsız borç taşıyor. Zenginlik oluşturmak istiyorsanız, önce iyi kredi alışkanlıkları oluşturmanız gerekir.
12. Teminatsız Tüm Borçları Her Ay Tam Olarak Ödeyin
Yüksek faizli teminatsız borçlarınıza öncelik verin. Bu, her şeyden önce kredi kartlarını içerir, ancak kişisel kredileri ve öğrenci kredilerini de kapsar.
Fatura ödemelerinizi otomatikleştirmeyi zaten biliyorsunuz. Şimdi borç yöntemini takip edip etmediğinize bağlı olarak en küçük borcunuzu veya en yüksek faizli borcunuzu seçin ve her ay mümkün olduğunca çok para yatırın.
Bir borcun tamamını ödediğinizde, bir sonraki borca geçin. Sonra bir sonraki ve bir sonraki, teminatsız borcunuz kalmayana kadar.
“Teminatsız” ifadesinin evinize veya arabanıza bağlı olmayan borcu ifade ettiğini unutmayın. Ev kredileri ve otomobil kredileri gibi teminatlı borçlar, faiz açısından daha düşük maliyetli olma eğilimindedir ve öncelik listenizde çok daha alt sıralarda yer alabilir.
13. Kredinizi İyileştirin ve Takip Edin
Tüm faturalarınızı her ay zamanında ödemek, kredinizi iyileştirmek için harika bir başlangıçtır. Tüm kredi kartlarınızı her ay tam olarak ödemek sizi bir adım daha ileri götürür.
Kredi kartlarınızı öderken onları kapatmayın. Bankalar, hesaplarınızın ortalama yaşına bakar ve uzun süre hesap tuttuğunuz için sizi ödüllendirir. Kredi puanınızı daha da yükseltmeye devam etmek için Kredi Puanınızı Nasıl Yükselteceğinize Dair 7 İpucu başlıklı makalemizi okuyun.
Zenginliği ve Mutluluğu Güçlendiren Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Mutlu olmak için paraya ihtiyacınız yok ama kesinlikle mutluluğa yardımcı oluyor. Robert Kiyosaki’den başka bir fikir ödünç alırsak, hayatımda mutluluk ve mutsuzluk zamanlarım ve göreli zenginlik ve yoksulluk zamanlarım oldu. Size şunu söyleyeyim, mutsuz ve maddi açıdan güvende olduğum zamanlar, mutsuz ve parasız olduğum zamanlardan çok daha iyiydi. Ayrıca, para her sorunu çözemese de kesinlikle birçok sorunu çözebilir.
Parasız olduğunuzda, beklenmeyen her maliyet bir krize dönüşür. 500 TL’lik bir araba tamiri sizi panik ve bunun için nasıl ödeme yapacağınız konusunda strese sokar. Bir acil durum fonunuz olduğunda, akşam yemeğinde eşinize araba faturası hakkında 30 saniye homurdanarak harcarsınız, sonra hemen unutursunuz.
Zenginlik mutluluğu satın almaz ve tek başına mutluluk zenginliği garanti etmez, ancak ikisi beklenmedik şekillerde ilişkilendirilebilir.
14. Kendinize Fiziksel, Zihinsel ve Duygusal Bakım Yapın
Kendinizi uyuşuk, bitkin ve depresif hissediyorsanız işinizde başarılı olmak ve daha fazla para kazanmak zordur. Ve kendinizi berbat hissettiğinizde, genellikle sağlıksız, pahalı veya her ikisini birden kanıtlayan dikkat dağıtıcı şeylere para harcamanız daha olasıdır. Kendinizi sağlıklı tutmak, mali durumunuza da yardımcı olabilir.
Günde en az yedi saat, tercihen sekiz saat uyuyun. Evde sadece 15 ila 20 dakika olsa bile her gün egzersiz yapın. İdeal olarak bir servet harcamadan sağlıklı bir yemek yediğinizden emin olun.
Arkadaşlarınız ve ailenizle, özellikle de hedeflerinizi paylaşanlarla bol bol sosyal etkileşim kurun (daha fazlası için). Seyahat etmek ve tutkularınızın peşinden gitmek için işten izin alın.
Uçuş görevlileri önce kendi oksijen maskenizi takmanızı söylüyor çünkü kendinize bakmazsanız başkasına da bakamazsınız. Kendinize özen göstererek, daha iyi bir eş, ebeveyn ve arkadaş olacaksınız.
15. Benzer Düşüncelere Sahip İnsanlarla Kendinizi Çevreleyin
“Benzer düşüncelere sahip insanlar” derken, sizin siyasi inançlarınızı paylaşan veya size asla meydan okumayan insanları kastetmiyorum. Uzun vadeli finansal ve yaşam tarzı hedeflerinizi paylaşan insanları kastediyorum.
Eski bir söz, en çok zaman geçirdiğiniz beş kişinin ortalaması olduğunuzu söyler ve bu bana doğru geliyor.
Online bir iş kurmak istiyorsanız, online işletmeleri olan başkalarıyla daha fazla zaman geçirin. Genç yaşta finansal bağımsızlığa ulaşmak istiyorsanız, bu hedefi paylaşan diğer kişilerle takılın.
Uzun vadeli hedefler, sürekli disiplin gerektirir ve bazen disiplin çatlakları olur. Bu olduğunda, sizi desteklemek için vizyonunuzu paylaşan insanlara sahip olmak yardımcı olur. Ve bu arada, sizi hedeflerinize daha da hızlı ulaşmanıza yardımcı olabilecek yeni fikirlerle tanıştırırlar.
16. Her Ay Gönüllü Olun
Zenginler elbette para verirler ama aynı zamanda daha değerli bir şey de verirler: zamanlarını.
Thomas Corley, “Zengin Alışkanlıklar” araştırmasında, kendi çabalarıyla sıfırdan milyoner olanların %72’sinin her ay en az beş saat yardım kuruluşlarına gönüllü olduğunu buldu. Geçen ay kaç tanesine gönüllü oldunuz? Gönüllü olmak topluluğa yardımcı olur, ama aynı zamanda size de yardımcı olur.
2017 yılında yapılan bir araştırma, bir önceki yıl gönüllü olarak zaman geçirenlerin %76’sının daha sağlıklı hissettiğini, %78’inin stresi azalttığını ve %94’ünün genel olarak daha mutlu hissettiğini ortaya çıkardı.
Klinik araştırmalara göre, bazı kanıtlar gönüllülüğün daha uzun yaşamanıza yardımcı olduğunu bile gösteriyor. Yapılan araştırmalar, diğer değişkenleri kontrol ederek, daha cömert insanların daha fazla para kazanma eğiliminde olduğunu buldu.
Son Söz
Günümüz dünyasında teknoloji, başarılı olmak için ihtiyaç duyduğunuz kişisel disiplin miktarını azaltan bu alışkanlıkların çoğunu otomatikleştirmenize yardımcı olabilir. Hala oluşturmanız gereken alışkanlıklar arasında bile, başlangıçta sadece disipline ihtiyacınız var. Bir kez kurulduktan sonra, onları düşünmeden iyi alışkanlıkları sürdürme eğilimindesiniz. Örneğin kimsenin size dişlerinizi fırçalamanızı hatırlatmasına gerek yok.
Yine de başarılı insanlarla diğer insanlar arasında bir fark fark ettiysem, o da sorumluluktur. Başarılı insanlar, her gün, iyi ya da kötü her sonucun sorumluluğunu alırlar. Bahaneler üretmezler ve suçu başkasına yüklemeye çalışmazlar. Kova onlarla durur. Kendinizden siz sorumlusunuz patronunuz değil, iş piyasası değil, borsa değil.
Hayatınızdaki her sonucun sorumluluğunu üstlendiğinizde, kendinizi sadece sürücü koltuğunda bulmakla kalmaz, aynı zamanda çevrenizdeki herkesin sizi daha çok sevdiğini ve saygı duyduğunu görürsünüz. Kimse mızmızlanmayı sevmez. Ancak herkes, hem zaferlerine hem de sıkıntılarına sahip olan, hataları kabul eden ve ilerlemek için adımlar atanlara saygı duyar. O kişi olun ve zenginliğe giden yol, yokuş yukarı bir engelden ziyade bir gezintiye dönüşür.
